Auteur: mr. Percylia Tweeboom
WILLEMSTAD – Gerechtelijke uitspraken dragen dagelijks bij aan de rechtsontwikkeling. Het recht is voortdurend in beweging en het nauwlettend in de gaten houden van uitspraken is cruciaal.
De rechtbank in Gelderland heeft op 30 oktober 2018 geoordeeld (ECLI:NL:RBGEL:2018:4627) over een verzoek om rectificatie van onrechtmatige uitlatingen. In de uitspraak heeft de rechtbank geoordeeld dat er in bepaalde gevallen niet gerectificeerd hoeft te worden, ook al blijkt dat er sprake is van onrechtmatige uitlatingen door een derde.
Het komt vaak voor dat er bepaalde publicaties in de media verschijnen waar het subject van de publicatie zich niet mee kan verenigen. In beginsel mag de media zich in het openbaar kritisch, informerend, opiniërend of waarschuwend uitlaten over door haar vermoede misstanden die de samenleving raken. Ook derden mogen hun mening in het openbaar uiten. Er is wel een grens gelegd bij onrechtmatige uitlatingen. In bepaalde gevallen kan dan rectificatie worden verzocht bij de voorzieningenrechter (in kort geding).
De rechter zal dan moeten oordelen of er sprake is van onrechtmatige uitlatingen en of rectificatie geoorloofd is. De rechter dient een belangenafweging te maken om tot een oordeel te komen.
In deze zaken gaat het om een botsing van twee fundamentele rechten: het recht op vrijheid van meningsuiting (neergelegd in artikel 10 EVRM) tegenover het recht op de bescherming van de eer en goede naam (neergelegd in artikel 8 EVRM).
Het bepalen of een uitlating in de gegeven omstandigheden de grens overschrijdt dient te worden beoordeeld aan de hand van alle feiten en omstandigheden, zoals (maar niet uitputtend):
“
de aard van de publieke uitingen en de ernst van de te verwachten gevolgen voor degene op wie de uitingen betrekking hebben;
de ernst van de misstand die de publieke uiting aan de kaak beoogt te stellen;
de mate waarin de publieke uiting ten tijde van de openbaarmaking steun vond in het toen beschikbare feitenmateriaal;
de inkleding van de uitingen;
de mate van waarschijnlijkheid dat in het algemeen belang het nagestreefde doel langs andere, voor de wederpartij minder schadelijke wegen met een redelijke kans op spoedig succes had kunnen worden bereikt; “
In de zaak die door de rechtbank in Gelderland is behandeld, werden de uitlatingen beoordeeld die gemaakt zijn tijdens een radio-uitzending over de verzoekende partijen.
De voorzieningenrechter heeft in haar uitspraak bepaald dat de uitlatingen die de gedaagden deden over de eisers, onrechtmatige uitlatingen zijn. De uitlatingen insinueerden een strafbaar gedrag waarvoor in de feiten geen grondslag was. De rechter is van oordeel dat de uitlatingen de eer en goede naam van eisers beschadigden en inbreuk maakten op hun persoonlijke levenssfeer.
Het werd de gedaagden verboden om in de toekomst soortgelijke beschuldigingen en verdachtmakingen te verspreiden onder verbeurte van een dwangsom in geval van overtreding.
De voorzieningenrechter heeft evenwel het verzoek om rectificatie afgewezen. De rechter motiveert dit als volgt.
“Of een rectificatie van een onrechtmatige publiekelijke uitlating nodig en passend is, staat ter vrije beoordeling van de voorzieningenrechter. De voorzieningenrechter is voorshands van oordeel dat rectificatie in het onderhavige geval niet aangewezen is. (…) De vraag is hoe effectief rectificatie dan nog is. Het kan de gedane uitlatingen onnodig oprakelen. Daarnaast ligt het niet in de macht van de gedaagden om een eventuele rectificatie tijdens een radio-uitzending uit te spreken. Zij zijn daarvoor afhankelijk van de medewerking van de omroep en de radiomakers. Het voorgaande maakt eveneens dat een rectificatie in de landelijke dagbladen niet proportioneel wordt geacht. Voor een rectificatie in de beslotener sfeer van Facebook of Instagram ziet de voorzieningenrechter ook geen aanleiding.”
Onrechtmatige uitlatingen leiden niet altijd tot rectificatie. Een deugdelijke afweging tussen de belangen is sterk afhankelijk van alle relevante feiten en omstandigheden. Heb je vragen over de mogelijkheid om rectificatie te verzoeken en of de feiten en omstandigheden relevant zijn, dan is het raadzaam om bij deze ingewikkelde materie altijd een advocaat te raadplegen.
De informatie die in dit artikel is opgenomen is alleen voor informatieve doeleinden en mag niet worden beschouwd als juridisch advies. U dient niet op te treden naar aanleiding van deze informatie zonder onze advocaten te raadplegen.
